Page 6 - LabMedya - 84

6 ARAŞTIRMA www.sem.com.tr

BİLİNÇ İFADESİ NEDEN ELEŞTİRİLİYOR?

Bazı uzmanlar ise bilinç ifadesinin çeşitli kullanımla-
rını eleştiriyor. Kanada'daki Quebec Üniversitesi'nden
Prof. Stevan Harnad, "Bu alanda çok fazla genelgeçer
tabir kullanılıyor ve ne yazık ki bunlardan biri de bilinç"
diyor. Harnad, "Bu pek çok insan tarafından güvenle
kullanılan bir ifade, ancak tüm bu insanlar farklı bir BioTek’in Yeni Nesil
şey söylediği için ne anlama geldiği hiç de net değil"
diye devam ediyor.
Prof. Harnad'a göre sentience (duyumsal bilinç) daha Hücre Analiz Çözümleri!
doğru bir tanım olabilir. Duyumsal bilinç, hissetme
kapasitesine daha yakın bir yerde. Hayvanların bi-
linçli olduğu fikrine şüpheyle yaklaşan uzmanlar ise
bilinç kavramını bu şekilde yeniden tanımlamanın
HAYVANLARIN BİLİNCİ ve daha geniş bir yoruma izin vermenin önemine Hücre analiz teknolojilerinde öncü BioTek, en yeni ürünleriyle Altium Türkiye’nin güvencesi altında sizlerle
dikkat çekiyor. buluşuyor. Mikroplaka okuyucuları, sıvı dağıtıcılar ve hücre görüntüleme sistemleri gibi yüksek hassasiyetli
GERÇEKTEN VAR MI? Oregon Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Monique Udell, cihazlarla araştırmalarınızı yeni bir seviyeye taşıyın.

"Belirgin davranışlara bakarsak, örneğin hangi türler
Charles Darwin, evrim teorisi nedeniyle bilim insanları arasında neredeyse tanrı statüsüne sahip. kendilerini aynada tanıyabiliyor, kaç tanesi önceden BioTek’in öncü teknolojisi ve üstün performansı, bilimsel araştırmalarınızda kesin ve güvenilir sonuçlar
plan yapabiliyor, veya geçmişte olan şeyleri hatırla-
Ancak hayvanların da insanlar gibi bilinçli olduğuna dair fikirleri uzun süre göz ardı edildi. yabiliyor gibi sorular üzerine deneyler yapabilir ve elde etmenizi sağlar. Mikroplaka okuyucuları, sıvı dağıtıcılar ve hücre görüntüleme sistemleri gibi yüksek
Ta ki şimdiye kadar. verilere dayanarak daha doğru sonuçlara varabiliriz" hassasiyetli cihazlar, laboratuvarınızın ihtiyaçlarına özel çözümler sunar.
diyor ve devam ediyor:
BioTek’in sunduğu hücre analiz çözümleri hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçin.
"Ve eğer bilinci ölçülebilir davranışların toplamı olarak
Darwin, "Zevk ve acıyı, mutluluk ve mutsuzluğu hisset- değiştirdiklerini ve oyun oynama kabiliyetine sahip BİLİNÇ NASIL TANIMLANIYOR? tanımlayacaksak, o zaman bu belirlediğimiz görevler-
me konusunda insanlarla hayvanlar arasında temelde olduklarını tespit ediyor. de başarılı olan hayvanların bilinç olarak adlandırmayı
bir fark yok" demişti. Bilinç derken neyin kastedildiğini merak ediyorsanız seçtiğimiz bir şeye sahip oldukları söylenebilir."
Hayvan araştırmaları alanındaki en saygın bilim in- yalnız değilsiniz. Bu, bilim insanlarının bile üzerinde
Ancak Darwin'in hayvanların düşündüğü ve hissettiği sanlarından biri olan Chittka, "Tüm kanıtlara bakıldı- anlaşamadığı bir konu. Bilinci tanımlama girişimle- BUNDAN SONRA NE OLABİLİR?
yönündeki önerisi, çoğu hayvan davranışı uzmanı ğında arıların bilinçli olma ihtimali çok yüksek" diyor. rinin erken örneklerinden biri 17. yüzyılda Fransız
arasında uzun süre kabul görmedi. filozof René Descartes'a ait. Bazı uzmanlar bilinç konusunda ilerlemek için çok
Sadece arılar da değil. Pek çok bilim insanı hayvanlar- daha fazla sayıda hayvanın incelenmesi gerektiğine
Hayvanlara verdikleri tepkilere dayanarak bilinç at- da bilinç konusunda tüm bilinenlerin yeniden gözden "Düşünüyorum, öyleyse varım" diyen Descartes, "Dil, inanıyor.
fetmek büyük bir günah olarak görülüyordu. İnsan geçirilmesi gerektiğini savunuyor. Bunlar arasında bir bedende saklı düşüncenin tek kesin işareti" de-
özelliklerini, duygularını ve davranışlarını hayvanlara London School of Economics'ten Prof. Jonathan mişti. Ancak kariyerinin büyük bir kısmı boyunca Toronto'daki York Üniversitesi'nde hayvan zihinleri
yansıtmanın hiçbir bilimsel temeli olmadığı ve hay- Birch de bulunuyor. bilinci tanımlamaya çalışan Sussex Üniversitesi'nden konusunda uzmanlaşmış bir felsefe profesörü olan
vanların zihinlerinde neler olup bittiğini test etmenin Prof. Anil Seth'e göre Descartes'ın açıklamaları çok Kristin Andrews, "Şu anda deneylerin büyük bir kısmı
hiçbir yolu olmadığı savunuluyordu. Prof. Birch, "Farklı alanlardan araştırmacıların hayvan uzun süredir kafa karışıklığına yol açıyor. insanlar ve maymunlar üzerinde yapılıyor ve bu işimizi
bilinci hakkında sorular sormaya cesaret ettiğini ve olması gerekenden çok daha zor hale getiriyor. Bilin-
Peki hayvanların çevrelerinde olup bitenleri hissetme araştırmalarının bu sorularla nasıl ilgili olabileceğini BBC'ye konuşan Seth'e göre uzun zamandır dil, zeka cin tanımını en temel haliyle öğrenemiyoruz" diyor.
ve algılama yeteneklerine dair yeni tespitler ortaya açıkça düşünmeye başladığını görüyoruz" diyor. ve bilinç üçlüsüne dayanan bilimsel çalışmalar, dü-
çıkıyorsa, bu onların aslında bilinçli oldukları anlamına şünce ve duyguların bilimsel yöntemlerle ölçüleme- Prof. Andrews ve diğer pek çok uzman, insanlar ve
gelebilir mi? Şimdiye kadar yapılan tespitlerin kesin bir sonuca yeceğini ve bu nedenle davranışları analiz ederken maymunlar üzerinde yapılan araştırmaların, iletişim
işaret etmediğini söylese de Birch, tüm bilimsel çalış- göz ardı edilmesi gerektiğini öne sürüyor. kurma ve karmaşık duyguları hissetme becerisinde
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR BİZE NE SÖYLÜYOR? malar birlikte ele alındığında hayvanların bilinçli olma sergilenen daha yüksek seviyeli bilinci incelediğine
ihtimalinin "gerçekçi" olduğunu belirtiyor. Prof. Seth pek çok hayvan davranışı uzmanının bu inanıyor.
Artık arıların sayabildiğini, insan yüzlerini tanıyabil- görüşte olduğunu, ancak bunun yerini daha az insan
diğini ve alet kullanmayı öğrenebildiğini biliyoruz. Bu durum sadece maymunlar ve yunuslar gibi, geli- merkezli bir yaklaşımın almaya başladığını söylüyor. Oysa bir ahtapot ya da yılan daha basit bir bilinç
Londra'daki Queen Mary Üniversitesi'nden Prof. Lars şimlerinde diğer hayvanlardan daha ileri bir seviyeye seviyesine sahip olabilir ve bu araştırılmadığı için
Chittka, arı zekası üzerine pek çok önemli çalışma ulaşmış hayvanlar için geçerli değil. "Olaylara insan gözüyle baktığımız için, bilinci dil ve görmezden geliniyor.
yapıyor.Chittka, "Eğer arılar bu kadar zekiyse, belki zeka ile ilişkilendirme eğilimindeyiz. Ancak bunların
düşünebilir ve hissedebilirler. Bu beceriler de bilin- Bazı uzmanlar yılanlar, ahtapotlar, yengeçler, arılar bizde bir arada olmaları, genel olarak bir arada ol- Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/
cin yapı taşları" diyor. Prof. Chittka'nın çalışmaları ve hatta meyve sinekleri gibi canlıların da bilinçli dukları anlamına gelmiyor." c2xxy42vyljo
arıların travmatik bir olayın ardından davranışlarını olabileceğine inanıyor.

Altium International Laboratuvar Cihazları A.Ş.
Barbaros Mah. Temmuz Sk. No:6 Sem Plaza Ataşehir, İstanbul
T: +90 216 571 02 00 F: +90 216 571 02 02