Page 24 - LabMedya - 81

24 PSIKOLOJI

Narsist

KİŞİLİK

BOZUKLUĞU

Klinik Psk. Hande TAŞTEKİN
Memorial Kayseri Hastanesi Psikoloji Uzmanı

Kişilik, genetik faktörlerin yanı sıra çocukluk ve 3. Diğer bireyleri kendi kazanımları için kullanır. tan insanda görülebilmektedir. Toplum içerisinde luk dönemlerinde yaşadıkları sevgisizlik ve değer-
gençlik dönemindeki sosyal çevrenin de etkisiyle 4. Kendisiyle aynı statüye sahip insanlarla ar- görülme oranları ise DSM-IV’ e göre % 6,2 olarak sizlik duygularını barındırırlar ve her ne kadar aşırı
oluşuyor. Son dönemlerde sıkça duymaya baş- kadaşlık kurmak ister. Fakat bu gerçekleş- ifade edilmiştir. Yapılan araştırmalarda narsistik özgüvenli görünse de bu aşırı özgüvenin temelinde
ladığımız “Narsistik kişilik bozukluğu” ise empati tiğinde bile önde olma dürtüsü ile çevresiyle kişilik bozukluğunun kadınlara göre erkeklerde güvensizlik duygusu vardır. Preston Ni, “Pek çok
eksikliği, benmerkezcilik ve abartılı bir öz-önem yarış halinde olur. daha yaygın görüldüğü belirlenmiştir. narsist küçük, basit olaylara hemen üzülür, derin-
duygusu ile ifade ediliyor. Narsist (özsevici) kişilik 5. Kendi yetenek ve başarılarını abartıp, üstün lerde acı çekmek istemese bile kendini 'çirkin ördek
bozukluğu, ergenlik ve erken yetişkinlik dönemle- görür. YAKIN ÇEVRESİNE GÖRE MÜKEMMELDİRLER yavrusu' gibi hisseder” diyerek konuyu özetlemiştir.
rinde ortaya çıkarak, sadece kişinin kendi hayatını 6. Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onay- Bu tip insanlar bazı dönemlerde sevgisini abar-
değil ilişkide olduğu insanların hayatını da olumsuz lanmak ister. Yakın ilişkilerinde ve özellikle arkadaşları tarafından tırken, bazen de sevdiğini söylediği insanı deyim
etkileyebiliyor. Son yıllarda gençlerin sadece sosyal 7. Sürekli övgü bekler ve bunun için baskı or- ‘narsist’ bireyler başta mükemmel gözükür. Sevi- yerindeyse yerin dibine sokabilir. Özellikle ilişkinin
medyayı iletişim aracı olarak kullanması ile dijital tamı kurar. len, başarılı, övülen bir kişilik yapısı sergiler. Fakat başında sevgi doluyken, zamanla ilişkinin seyrini
oyun bağımlılığının narsist eğilimlere yol açtığı 8. Diğer insanları kendinden daha yeteneksiz, sevgiyi genellikle manipülatif davranışlar ile almaya değiştirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler.
düşünülüyor. daha başarısız, daha az zeki ve daha az çalışır. Başarıda üstün bir hırs ve başarısızlık anın-
güzel bulur. da ise suçlama davranışlarıyla ön plana çıkarlar. UZUN SÜRELİ PSİKOTERAPİ TEDAVİSİ
KİŞİLİK BOZUKLUĞU ERGENLİKTE BAŞLIYOR 9. İnsanların kendine hizmet etme durumunda Bu sorunu yaşayan kişiler genellikle aile ve evlilik
olduklarını varsayar. konusunda karşısındaki insana değersizlik, yeter- Genellikle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözük-
Kişilik, kişinin kendisini ve çevresini algılama 10. Kendisini toplumun parçası olarak görse de sizlik gibi kavramları yükler ve kişiyi yalnızlaştırma meyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu
seviyesi ile ilişki kurma biçimi ve düşünceleriyle bu toplumun içerisinde özel muameleyi hak politikasını kurarak üstünlük sağlamaya çalışır. yaşayan bireyler tedaviye dirençlidir. Bu yüzden
ilgilidir. Ergenlik ve gençlik döneminde başlayan ettiğini düşünüp, o toplumun en üstündeki tedavi uzun süreli psikoterapi yöntemiyle uzman
ve uzun süre devam eden; aile, iş ve sosyal çev- kişi olduğunu iddia eder. PİŞMANLIK BİR ZAYIFLIK GÖSTERGESİDİR bir klinik psikolog tarafından ele alınmalıdır. Tera-
resinde sorunlara neden olan davranış ve uyum 11. Başkaları üzerinden var olur. pi yöntemlerinde sıklıkla bilişsel davranışçı terapi
bozukluklarıdır. Kadınları ve erkekleri eşit oranda 12. Genellikle bu bozukluğun temelinde çocuk- Genellikle ilişkilerini emir ve komuta sistemine göre kullanılır. Terapistlerin en çok zorlandığı hastalık
etkileyen bu sorunun birçok çeşidi bulunmaktadır. lukta yaşanılan değersizlik ve sevgisizlik gibi yürütmeye çalışır. Bunun dışına çıkıldığında öfke- grubudur. Narsistik kişilik bozukluğu olanların iyi-
Kişilik bozuklukları, psikolojik sorunların ortaya kavramlar vardır. lenir ve agresif, pasif agresif davranışlar sergiler. leşmesi uzun bir terapi sürecine bağlıdır. Ancak
çıkmasına da neden olmaktadır. 13. Ne kadar dışarıya özgüven sahibi gözükse Karşısındaki kişinin hayatı onu ilgilendirmez. Eğer kişilik bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan kaygı bo-
de, içinde kendine güven kavramı kırılgandır ilgi gösteriyor ise genellikle bunu rütinsel gereklilik zukluğu ve depresyon için ilaçlar verilmektedir.
KENDİLERİNİ ÜSTÜN GÖRÜRLER ve bunu göstermek en büyük korkusudur. olarak gördüğü için yapar. Toplamda bütün ilişki- İlaçlar sayesinde kişilik bozukluğunun diğer sorun-
sel boyutlar değerlendirildiğinde bu tip insanlar lara bağlı olarak büyümesi engellenebilmektedir.
Narsisizm, toplumdaki bazı bireylerin yükseltilmiş benmerkezci yapıdadır. Onlara göre pişmanlık bir
özgüven ile kendilerini sürekli diğer insanlardan zayıflık göstergesidir. Ancak nadiren de olsa ha- NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU OLAN
üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozuk- yatlarının bazı dönemlerinde pişmanlık yaşarlar. BİRİNE NASIL DAVRANILMALI?
luğudur. Diğer insanlara göre kendilerini üstün Pişmanlık yaşadıkları fark edildiğinde ise genelde
görürler. Ancak bu özelliklere sahip olan tüm kendilerini dışa kapatırlar. Ê Narsist bir insana karşı davranış sınırları belirgin
insanlarda kişilik bozukluğu olmayabilir. Narsis- hale getirilmelidir.
tik kişilik bozukluğu taşıyan bireylerin çoğunluğu GÖRÜNÜŞLERİNE ÖNEM VERİRLER Ê Duygusal ve psikolojik anlamda bütün manipülatif
yükseltilmiş özgüven ve kendilerine besledikleri davranışları sınırlandırılmalı ve izin verilmemeli.
çarpıtılmış hayranlık ile yaşamlarını sürdürür. Bu Bu kişilik bozukluğunun tanısı ancak uzman bir Ê Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilme-
insanlar çevrelerinden de aynı şekilde hissettikleri klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafından ko- meli ve hissettirilmemeli.
bu duyguların çoğaltılmasını beklerler. Çoğunlukla nulur. Kişinin mükemmeliyetçi, üstün başarılı ya- Ê Eğer kişiyi kaybetme korkunuz varsa altında yatan
benmerkezci kişilik özellikleri ile beraber empati pısı, hatasız olma arzusu ve hatayı kabul etmeme neden de belirlenmeli.
yoksunluğu, kişiliği fazlasıyla büyütme (abartma), NARSİST, SUÇU BAŞKALARINDA BULMADA davranışları, empati kuramaması, görünüşüne çok Ê Narsist bir insanın karşısında suçluluk, değersizlik,
başarıya ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini PROFESYONELDİR büyük önem vermesi ve dikkat çekici olma arzusu, yetersizlik gibi duygulara kapılmamalıyız. Narsist
belli ederler. sürekli çevresini eleştirmesinden dolayı ilişkilerinde kişiliğin egosunu besleyici görev edinilmemeli.
Narsistik kişilik bozukluğu olanlar, sorun yaratan yaşadığı zorlanmalar ve bunun sonucunda işlev- Ê Onu değiştirme ve düzeltme çabasına girilmemeli.
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ davranışlarını değiştirme konusunda aşırı di- sellik alanlarında bozulmaların meydana gelmesi Ê Narsist bir insana karşı olumlu ya da olum-
rençlidir. Narsist kişilik bozukluğu olanlar, suçu tanı koymada yardımcı olmaktadır. suz hissedilen duygular net bir şekilde ifade
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler; başkalarında bulma konusunda profesyoneldirler. edilmelidir.
En küçük eleştiri bile anlaşmazlığa, çatışmaya ve TEMELİNDE GÜVENSİZLİK DUYGUSU VAR
1. Kendini eleştirilerin üstünde görür. saldırgan davranışa dönüşebilir. Narsistik kişilik
2. Manipüle edici davranışlar sergiler. bozukluk, toplumun bütün kesimlerinde her yaş- Narsistik kişilik bozukluğu olanlar genellikle çocuk-