Page 62 - LabMedya - 44
P. 62

62                                                                                                                  www.labmedya.com


       KADIN MUCITLER




                                         Charlotte Bridgwood araçlardaki otomatik cam   Eve gider hemen bir icat tasarlar. Fabrika müdürüne   kullanılan termostatın da öncüsü oldu.
                                         sileceğini keşfederken Florence Lawrence ise hem   sunar. Bu tezgahlardan parça fırlamaması, fırladığı
                                         film yıldızı olmuş hem de annesinin izinden giderek   zaman işçinin yaralanmamasını sağlayan bir
                                         buluşlarına devam etmiştir. Hollywood’da 250’den   düzenektir. Önlem olarak geliştirdiği bu cihaz
                                         fazla filmde oynayan Florence Lawrence ilk otomatik   fabrikada kabul görür ve kullanılmaya başlanır.
                                         sinyalizasyon kolunu ve ilk mekanik fren sinyalini   Tezgahtan uçan bir parçayı hem engellerken hem
                                         tasarlamıştır. Fakat bunları patentlememiştir.   de cihazın durmasını sağlar. Bu şekilde sayısız
                                         Çünkü annesi Charlotte Bridgwood daha önce cam   işçinin yaralanmasını engellemiş olur. Bugün
                                         sileceğini keşfettiği hatta patentini aldığı halde araç   fabrikalarda kullanılan bu sistemi ilk olarak Margaret
                                         üreticileri tarafından bulunan boşlukla dolandırılmış   E. Knigt yapmıştır. Ancak bu geliştirdiği iş güvenliği
                                         ve asla para kazanamamış, bu nedenle de Lawrence   konusundaki icadın patentini almaz. Henüz 12
                                         patent alma gereği duymaz. 1907’de Baby Flo, The   yaşındadır ve patent nedir onu bile bilmemektedir.
                                         Child Wonder Whistle adlı filmde oynar ve sinemada   Bunun yanı sıra 1870’de kağıt besleme
                                         bir filmde oynayan ilk kadın olur. Kazandığı para ile   makinelerinin geliştirilmesi konusunda bir patent
                                         kendisine bir araba alır. Annesi gibi parlak fikirli olan   alır. Kağıt torba, tek tabaka kesme makinesi(1890),
                                         Florence, 1914’te araçlardaki ilk mekanik sinyal   tek parça kesme makinesi(1893), numaralandırma
                                         kolunu icat eder. Bu direksiyonun yanında bir kol   mekanizması (1894), kanatlı pencere çerçevesi
                                         vasıtasıyla gerçekleşiyordu. Hangi yöne dönülecekse   (1894), birleşik döner motor (1902), döner   Katlanabilir Yatak: Sarah Elizabeth Goode
                                         mekanik kola basılıyor ve aracın arka kısmındaki   motor(1902), içten yanmalı motor (1913) icat eder.   1855’te Ohio, Toledo’da doğan Afrika kökenli bir
       Bazı genel icatları yapanların kimler olduğunu   bayrak havaya kalkıyor, hangi yöne dönüleceği   Knight, 1867'de Springfield, Massachusetts'e taşınır.   Amerikan vatandaşıdır. Doğduğunda köledir. Indiana
       biliyoruz. Özellikle Benjamin Franklin, Tesla, Graham   arkadaki sürücü tarafından anlaşılabiliyordu. Aynı   Burada Columbia Paper Bag Company şirketine   doğumlu babası Oliver bir marangozdu. Kocası
                                                                                                             Archibald da marangozluk yapmaktaydı. Hatta bir
       Bell gibi büyük mucitlerin adını hep duymuşuzdur.   prensiple frene basıldığında da aracın arkasında bir   girer. 1868'de kağıt torbaları üretir. Bunu seri halde
       Ancak unuttuğumuz ya da araştırmadığımız bazı   kırmızı “DUR” yazısı çıkıyordu.   yapan bir makine icat eder. Ahşaptan yaptığı bu   mobilya mağazası vardı. Küçük evlerde yaşayan
                                                                                                             insanlar için yer sıkıntısı baş gösteriyordu. Bu Sarah
       icatlar vardır ki onlara kadın eli değmiş günümüzde                 makinenin yıpranma payını hesap eder o nedenle   E. Goode için de geçerli bir sorundu. Müşterileri
       de kullanılmaktadır. Asıl bizleri hayrete düşüren   Dikiz Aynası: 5 Ocak 1882'de doğan Dorothy   de demirden yapacaktır. Bu demir makine seri   de küçük evlerde yaşadıkları için haneye uygun
       erkeklerle özdeşleşen arabalar konusunda ilk   Elizabeth Levitt, hız sınırını aşan, dikiz aynasını   halde kağıt torba üretecek ve bu kağıt torbalar   yatak üretimi yapıyorlardı ve Sarah’ın aklına bu yer
       buluşları kadınların yapmasıdır. Neler mi? İlgiyle   icat eden ve araba üzerine kitap yazan ilk kadındır.   alışverişlerde kullanılacak çevre kirliliğine sebep   sorunsalını çökmek için bir fikir geldi. 14 Temmuz
       okuyacağınızı düşündüğümüz yazımız dünya   Babası Joseph Levi kuyumculuk ve çay ithalatçılığı   olmayacaktır. Bu süreçte icadını gören Charles   1885’te patentini aldı ve ilk katlanabilir yatağı bu
       tarihine adını altın harflerle yazdırmış kadınları   yapan zengin bir işadamıdır. Annesi Julia Raphael   Annan isimli kişi tasarımı çalar. Gider patenti   şekilde keşfetmiş oldu. Öyle ki 1900’lerin başında
       anlatmaktadır.                    ise emekli bir otelcinin ve elmas tüccarının kızıydı.   Knight’tan önce alır. Knight hemen dava açar ve   ortaya çıkacak olan ucundan tutularak duvara itilen
                                         Ekonomik olarak iyi şartlarda büyüyen Dorothy   kazanır. 1871'de de kağıt torba için patenti alır.   ve bir kütüphaneye dönüşen Murphy yataklarının da
       Cam Sileceği: Mary Anderson 1866’da   Napier&Son şirketine sekreter olarak girdiğinde   Knight teknoloji konusunda göstermiş olduğu   fikir kaynağı olmuştur.
       Alabama’da Greene County’de doğmuştur.   kendisini tüm dünyanın tanıyacağını tahmin bile   çabalardan ötürü 1871'de Kraliçe Victoria tarafından
       Gayrimenkul, çiftlik işletimi, bağcılıkla uğraşmış   edemiyordu. Napier şirketi 1899’da otomobil   Kraliyet Lejyonu ödülünün sahibi olur. İcatlarından   İşaret Fişeği: Martha Coston 12 Aralık 1826
       ve bu özelliklerinin dışında insanlığa hediye ettiği   üretimine girer. Sonra da yarış otomobilleri üzerine   biri olan orijinal çanta yapma makinesi, Washington   tarihinde Maryland, Baltimore’da dünyaya geldi. 15
       bir buluşla adından söz ettirmiştir. Amerika Birleşik   ağırlık verir. Çok geçmeden kadınların da hızlı araba   DC'deki Smithsonian Müzesi'nde sergilenmektedir.   yaşındaydı ve oldukça zekiydi. Henüz 21 yaşında
       Devletleri, Alabama’da Mary Anderson 1903   kullanabileceğini göstermek için Dorothy’yi reklam        olan Benjamin Franklin Coston ile evlendi. Onunla
       senesinde büyük bir buluşa imza atmıştır. Ancak adı   yüzü olarak belirler. Hız testlerine giren Dorothy çok   Kurşun Geçirmez Yelek: Stephanie Kwolek   birlikte bilimsel çalışmalara imza attılar. Zamanla
       neredeyse hiç bilinmez. 743.801 numaralı Amerika   geçmeden dünyanın ilk su hızı rekorunu kırar, araba   1923’te Pittsburgh Pennysylvania’da dünyaya geldi.   Benjamin Franklin Coston, ABD Donanması’nın
                                                                                                             bilimsel laboratuvar direktörü oldu. Gemiler
       Birleşik Devletleri’ndeki patent Mary Anderson’a   konusunda uzmanlaşır. Kraliçe Alexandra ve Kraliyet   Babasını 10 yaşında kaybettiğinde bir an önce ailesi   arasındaki iletişimi sağlamak için renk kodlu gece
       aittir. Ne midir bu? Arabaların ön camları yağmurda   Prenseslerine, Victoria, Maud, Prenses Louise’a nasıl   için bir şeyler yapması gerektiğini biliyordu. Ama   sinyalleri ve işaret fişeği üzerinde çalışmalar yaptı.
       ve karda kaplanmakta bu nedenle de sürücüler o   otomobil süreceğini öğretir.   yaptığı buluş ile sadece ailesine değil tüm dünya   1847 senesinde ABD Deniz Kuvvetleri’nden istifa
       dönemde büyük sıkıntı çekiyorlardı. Mary Anderson   Temmuz 1903'te Dorothy, İngiltere'nin uluslararası   için büyük bir önem arz etti. 23 yaşında Stephanie   ederek Boston Gas Company şirketinin başkanı
       geliştirdiği cam sileceğinin 1903 senesinde patentini   Harmsworth Trophy'sini kazanır. İngiltere'nin   Kwolek Carnegie Mellon Üniversitesi’nde kimya   oldu. Yaptığı kimyasal deneyler sonucu zehirlendi
       aldı ve araba firmalarına götürerek projesini anlattı.   Cork şehrinde düzenlenen Trefle A-Quatre’yi   eğitimi aldı, akabinde de DuPont isimli şirkete girdi.   ve sağlığı bozuldu. 1848’de de vefat etti. Eşi Martha
       Bu keşfi satarak para kazanmayı umut ediyordu.   kazanarak şampiyon olur. İlk su hızı rekorunu, 40ft   DuPont; çakmak, kalem, elyaf, polyester, naylon,   Coston kocasının ölümünden sonra oldukça zor
       Araç firmaları bunun mantıklı olmadığını söyledi.   çelikten yapılmış, 75hp'lik Napier sürat teknesiyle   lastik, teflon, Zodyak, likralı kumaş, kol düğmesi,   günler yaşamaya başladı. İki çocuğu ve annesiyle
       Yatırım maliyetleriyle elde edilecek kârın arasında   19.3mph'ye ulaştırarak üç kez kazanır. Aynı yıl   silah; kısaca gıdadan otomotive, tekstilden mutfak   birlikte yokluk içinde yaşam savaşı verdi. Bir gün
       uçurum olacağını, kârlı bir yatırım olmadığını   Napier'i Cowes Yarışları’nda kullanarak birincilik alır.  araç-gereçlerine birçok alanda faaliyet gösteren   kocasının Deniz Kuvvetleri’nde yaptığı çalışmaları
       düşünerek ret ettiler bu fikri. Çünkü direksiyonun   1905 yılında aracını Bouton'dan Liverpool'a sürerek   200 yıllık bir şirkettir. İşte Stephanie Kwolek de   karıştırırken gece sinyalleri ve işaret fişeklerinin
       hemen yanında bulunan manuel bir düzenek ile   ve iki gün içinde geri döner ve bu mesafeyi hızla   bu köklü şirkette işe başlar ve emekli olana kadar   olduğu notlara denk geldi. 1858’de New York’taki
       çalışıyordu bu cam sileceği. Kişi sürüş sırasında   kat ederek en uzun sürüş rekorunu kırar. O günden   da buradan ayrılmaz. Stephanie Kwolek dokuz yıl   havai fişek gösterilerini izlerken işaret fişeği
       camı temizlemek istediğinde kolu hareket ettiriyor,   sonra “Dünya'daki En Hızlı Kız” unvanını edinir.   boyunca lastikler üzerinde çalışma yapar. Amacı   üretebilir miyim diye düşündü. Denizdeki gemiciler
       cam temizleniyor ve görüş pürüzsüz bir hal alıyordu.    Şahane değerlendirmeler alması, aracının sürüşüne   araba lastiklerinde kullanılmak üzere hafif plastik   için hayat kurtaran bir buluş olacaktı bu. Coston
       Ancak bu manuel sistemin kazalara sebebiyet   ve tamirine ilişkin kullanışlı ipuçları içeren The   elde etmektir. Böylece araçlar hafif lastiklerle   Manufacturing Company’yi kurdu ve çalışmalara
                                                                                                             başladı. 5 Nisan 1859’da piroteknik gece sinyali ve
       vereceği düşüncesi hakim oldu. O nedenle kullanımı   Woman and the Car (1909) adlı bir kitap yazmasını   daha az yakıt tüketecektir. Araştırmaları sonucu   kod sisteminin ABD’deki 23.536 numaralı patentini
       çok benimsenmedi. Mary Anderson sadece araçlar   sağlamıştır. Kadınlara yönelik yazılan bu bilgilendirici   1965’te “Kevlar” isimli bir maddeyi keşfeder. Kevlar   aldı. Farklı renk kombinasyonları kullanarak
       için değil kauçuk ve ahşap silecekleri tramvayda   küçük el kitabında, Dorothy kadınlara küçük bir   malzemesi çelikten çok daha sert bir alaşımdır.   gemilerin birbirlerine sinyal vermelerini ve kıyıya
       da uyguladı. Lakin bu keşiften on sene sonra   el aynasını yanlarında taşımasını tavsiye eder.   Bu nedenle 1971’de kurşungeçirmez yeleği icat   sinyal göndermelerini sağlayan bu buluş büyük
       aldığı patentin süresi dolunca tüm araçlarda bu   Araçlarda kadınlara kolaylık olsun ve sürürken kaza   eder. Stephanie Kwolek’in bulduğu kevlar, hayatın   yankı uyandırdı. ABD Donanması’ndan Kaptan Mc
       cam temizleyici silecekler kullanıldı. Patentin   yapmasınlar diye ortaya atılan bu fikir büyük beğeni   birçok noktasında kullanılmaya başlar. Yamaç   Cauley 1859’da Deniz Kuvvetleri Sekreteri Isaac
       süresinin bitmesi ve boşluktan yararlanan araba   toplar. İşte ilk kez dikiz aynası bu şekilde dillendirilir   Toucey’ye fişek parmakların (İşaret fişeklerinin)
       üreticileri Mary Anderson’un buluşuna herhangi   ve Dorothy bu icadın patentini 1914'de alır. Sonra da   paraşütünden, gemi halatına, fiber optik kablolardan,   kullanılmasını önerdi. Böylece denizciler için büyük
                                                                           uzay mekiği yapımına kadar birçok alanda
       bir ücret ödemeden bu fikri kullanmaya başladılar.   dünyadaki tüm araçlarda kullanılır.   kullanılmaktadır.   bir yararlılık gösterecek olan bu icat hayat da
       Bununla birlikte 1917 senesinde “Fırtına Ön Cam   Dünyanın ilk su hızı rekorunu elinde tutan, ilk İngiliz   kurtaracaktı. Akabinde Martha Coston’a ulaşıldı
       Temizleyicisi-Storm Windshield Cleaner” isimli bir   kadın yarış pilotu, kadınlarda dünya kara hızı rekoru   ve ABD Donanması 300 işaret fişeği istedi. Sonra
       patent daha alındı. Bu patenti yine bir kadın aldı;   sahibi ve arabalarla ilgili ilk kitap çıkaran kadın olan   da 6.000 dolarlık tüfekler için fişek siparişi verdi.
       Charlotte Bridgwood… Mary Anderson’un manuel   Dorothy E. Levitt dikiz aynasının mucidi olarak tarihe   Coston, İngiltere, Hollanda, Fransa, İtalya, İsveç,
       olarak yaptığı cam sileceğini otomatik hale Charlotte   geçer.                                        Danimarka gibi ülkelerde de yaptığı icadın patentini
       Bridgwood getirdi. Charlotte Bridgwood 18 Ağustos                                                     aldı. Avrupa pazarına açılmak istedi. Amerika’daki
       1861’de Ontario, Hamilton’da dünyaya gelmişti.   İçten Yanmalı Motor, Kağıt Torba Makinesi            iç savaş baş gösterince 1861’e kadar Avrupa’da
       Bilim adına yaptığı bu icat dışında da önemli bir   ve Çanta Yapma Makinesi: 14 Şubat 1838            kaldı. Bu sırada iç savaştan ötürü ABD Hükümeti
                                                                                                             patenti satın alarak devlet kontrolünde fişeklerin
       özelliği vardı. O da "Dünyanın ilk film yıldızı” olan   tarihinde York Maine’de dünyaya gelir Margaret      üretilmesini istedi. Coston patenti 40.000 dolara
       Florence Lawrence’ın annesi olmasıydı. Charlotte   E. Knigt. Amerika’da ilk patent alan kadın olarak   sattı. Ancak hükümet 20.000 dolar verdi. Martha
       Bridgwood bu buluşunun patentini alıp hükümete   da bilinmektedir. Ancak Hannah Slater ve Mary   Gazlı Fırın ve Doğalgazlı Isınma Sistemleri:   Coston 1871’de kendi adına yeniden patent
       sunsa da doğru bir şekilde patentleyemediği için   Kies de ilk patent alan kadınlardandır. Günümüzde   1865’te Morristown New Jersey’de doğan Alice H.   talebinde bulundu ve 115.935 numaralı patenti aldı.
       hiçbir kâr elde edemedi.          fabrikalarda kullanılan bir sistemi tasarlayan kişidir   Parker 1910 senesinde Howard Üniversitesi’nde   “Piroteknik gece sinyallerindeki iyileştirme” isimli
                                         Margaret E. Knigt. Ne mi bu? Babasının ölümünden   eğitim gördü. Morristown’da yaşamını sürdürürken   bu patent ile kendisi üretmeye devam etmek istedi.
       Arabalardaki Dönüş Sinyali ve Fren   sonra Manchester, New Hampshire'a taşınır ailesiyle   evindeki şöminenin evi yeterince ısıtmadığından   Akabinde de ABD hükümetini dava etti. 15.000 dolar
       Lambaları: Florence Lawrence adı geçmişken   birlikte. Burada kardeşleriyle pamuk fabrikasına   mustaripti. Evin her yerini ısıtacak bir tasarım yaptı.   tazminat aldı. Hak kaybına uğrayan Martha Coston
       daha fazla bilgi vermek gerekir. Kendisi dünya   girer çalışmak için. Henüz 12 yaşındayken tanık   Bu günümüzde doğalgazla evlerin ısıtılmasının   1904’te vefat etti. Ancak kocasının notlarından
       tarihindeki ilk film yıldızı olarak bilinmektedir. Annesi   olduğu bir yaralanmadan oldukça etkilenir. Bir   ilk düşüncesiydi. 23 Aralık 1919’da bu dizaynının   bularak geliştirdiği bu icatlar insanlık tarihinde
                                         tezgahtan çelik uçlu bıçak fırlar ve işçi yaralanır.   patentini aldı. Parker’ın düşüncesi günümüzde   büyük faydalar göstermiştir.
   57   58   59   60   61   62   63   64