Page 3 - LabMedya - 39

3
www.labmedya.com

SAÇ BOYALARININ

Prof. Dr. Nazan
TARIHÇESI VE GÜZELLIK
Apaydın DEMİR

Saç boyama; genel olarak saç rengini görünüm elde etmek için bitkisel ürünler, daha yumuşak ve daha güvenli bir kimyasal etkisini engelleyebilir, bazı şampuanların
değiştirme uygulaması olarak tanımlanabilir. en çok da kına kullanırlardı. Genellikle olduğu da bulunmuştur. Bu iki keşif ile, ticari kullanımı rengi değiştirebilir.
Bu uygulama için başlıca nedenler; kişinin kafalarına da altın tozu serperek, dönüşümü kimyasal saç boyasının temelinin oluşmasına, Boyama işleminde ya da sonrasında
kendi saç rengini daha şık ya da daha çok tamamlarlardı. Kimyager Eugene Schueller, yol açmıştır. kullanılan sudaki mineraller, tuzlar, klor veya
beğendiği bir renk ile değiştirmek ya da Asyalı kavimlerde yönetici ve zengin sınıfta, 1932 yılında başka bir Kimyacı Lawrence diğer kirleticilerin varlığı istenilen renge
orijinal saç rengine geri dönmek, olarak altın tozu, özellikle siyah saçları olanların Gelb tarafından, saç şaftında nüfuz edebilen ulaşmaya engel olabilir.
sıralanabilir. başlıca tercihi idi. sarı saç boyasının elde edilmesi ile süreç Bazı reçeteli ilaçların sürekli kullanımı saçın
Saç boyamak adetinin kökeni çok eskiye Eski Yunanlılar döneminde; soylu kadınlar saç büyük oranda tamamlandı. kimyasını değiştirebilir.
dayanmaktadır. Antik çağda, saç boyaları renklerini değiştirmek amacı ile altın tozunun O zamandan beri insanların saç boyasına olan Saçın gözeneklilik derecesi de nihai boyama
bitkilerden elde edilmiştir. Bu amaçla en yanı sıra, beyaz ve kırmızı saç tozları da talebi hiç azalmadı. Bugün, çok farklı ürün sonucunu etkileyebilir. Gözenekli saç, boyayı
çok kullanılan bitki kına olup, sinameki, kullanmışlardır. seçeneği sunan farklı şirketlere ait çok sayıda daha çok emeceğinden genelde beklenenden
zerdeçal, ceviz kabuğu ve pırasa da diğer İnsanlar zaman içinde, daha fazla ve daha ürün vardır. daha koyu bir renk elde edilir.
akla gelenlerdir. etkili boyalar istediğinden, yeni formüller icat
Tarih boyunca, saç boyasında tam bir renk edildi. SAÇ BOYAMA ÇEŞITLERI SAĞLIK ENDIŞELERI
spektrumunu üretmek için, çoğu kullanana Roma İmparatorluğu’nda, sülükler ve sirke ile Saç boyaları dört sınıfa ayrılır: Sürekli ve özellikle de koyu renkli saç
zarar veren, çeşitli yöntemler denenmiştir. yapılan siyah bir boya, iki ay boyunca kurşun • Kalıcı saç boyaları boyalarının kullanımının bazı kanser türlerine
Aynı zamanda eski bir sanat olduğu da bir kap içinde fermantasyona bırakılırdı. • Demi-daimi saç boyaları (lösemi, non-Hodgkin lenfoma ve kan kanseri
kabul edilen saç boyama, bugün kozmetik Kadınlar bu maddeyi saçlarına uygularken, • Yarı kalıcı saç boyası ve multipl miyelom dâhil) yakalanma riskini
sektörünün en etkili olduğu alanlardan biridir. dişlerinin siyaha dönmemesi için ağızlarında • Geçici saç boyaları iki katına çıkardığına dair kesin olmayan
Bazı kaynaklara göre, Amerikalı kadınların yağ tutarlardı. bulgular vardır.
% 75’ten fazlasının saçını boyadığını Yine Romalılar, saçlarını sarıya boyamak için, Alternatif saç boyama ürünleri genellikle
düşünürsek, küresel saç renklendirici kül veya sirke kullanır ya da safran boyası doğada bulunmayan saç renkleri oluşturmak AB SAÇ BOYALARI DIREKTIFI
pazarının inanılmaz büyük bir ciroya sahip ile soyluluk işareti kabul edilen sarı renge için tasarlanmıştır ve daha çok görsel ya da Saç boyaları, sağlık için tehlikeli olabilecek
olduğunu ve hızla büyüdüğünü söyleyebiliriz. ulaşmaya çalışmışlardır. sahne sanatlarında kullanılma amacı taşır. kimyasal ürünler içerdiğinden cilt ile teması
Günümüzde saç boyamak son derece popüler Galyalılar ve Anglo-Saksonlar; savaş zamanı, düzenleyen yasalar vardır.
ve rutin bir uygulamaya dönüşmüştür. Bu kırmızı, turuncu ve mavi boyalar kullanarak, SAÇ BOYAMANIN Bu ürünler ile ilgili yasal mevzuat, son derece
durum değişecek gibi de görünmemektedir. daha da ileri gitmişler ve bunu daha çok YAN ETKILERI iyi düzenlenmiştir.
Saçlar için sentetik boya geliştirme düşmanı şaşırtmak, korkutmak ve bu şekilde Saç boyama, mevcut rengin kaldırılması, Bilimsel olarak sağlığa zarar vermeyecek
1860’larda gerçekleşmiştir. Saç boyama üstünlük sağlamak için yapmışlardır. değiştirilmesi veya doğal saç içinde bulunan kimyasallar ve konsantrasyonlar belirlenerek,
şimdilerde, bitki türevleri ve sentetik boyaların Doğal bir görünümden çok uzak boyalar, pigmentlerin kimyasalların kullanımıyla bazı maddelerin kullanımına resmen
kullanımını içeren milyarlarca dolarlık bir zaman zaman yaygın olarak kullanılmıştır. değiştirilmesi işlemidir. ve hukuken yasaklar ya da kısıtlamalar
endüstridir. Hıristiyanlık Roma’da yayılmaya başladığında Bu kimyasalların kullanımı, geçici deri getirilmiştir.
............... kilise saç boyamaya engel olmak istediyse de iritasyonu, alerji, saç kırılması, deride renk Avrupa Birliği sağlık kuralları bu konuda son
Saçlar griye döndüğünde, insanların tercihi çok başarılı olamamıştır. değişikliği ve beklenmedik diğer sağlık derece katıdır.
genelde kendi tonunda boyamak olmuştur. Bazı insanlar gizlice, farklı renkte boyalar sorunlarının dâhil olduğu bir dizi yan etkileye Bu konuda tüketiciye düşen yasal denetimden
Saç boyasının mutlaka bir başlangıç noktası kullanılarak, görünümlerini değiştirmeye neden olabilir. geçmiş ürünleri kullanmak konusunda özenli
vardır diyor ve bugün bu sorunun cevabına devam etmiştir. olmaktır.
bakıyoruz. 14. yüzyıla gelindiğinde, din adamlarının Cilt Tahrişi Ve Alerji İçeriği ve niteliği belli olmayan ürünlere
itirazlarına rağmen, saç boyama popüler Bazı bireylerde, saç boyası kullanımı alerjik sadece ucuz diye yönelmemeli, mümkün
Kim, zaman içinde yaşlanmak, gri olmuştur. reaksiyonlara veya cilt tahrişine neden olduğunca az sayıda boyama yaptırmaya
saçlar, kırışıklıklar ve çirkin bir olabilir. Kızarıklık, yaralar, kaşıntı, yanma hissi özen göstermelidir.
görünümle yaşamak ister ki? Siyah ve sarı saçlar en gözde ve rahatsızlık görülebilir. Bu sorunlar, aynı En güvenli boyaların bile sonuçta çok
seçimler olarak öne çıkmıştır. gün yaşanabileceği gibi bir gün veya daha sayıda kimyasal içerdiği ve beklenmeyen
Bugün, kozmetik sektöründeki pek çok 15. yüzyıla gelindiğinde, zengin ve yönetici sonrasında da ortaya çıkabilir. etkilere neden olabileceği gerçeği akıldan
gelişme ile ilerleyen yaşlarda bile güzel sınıfta, sarımsı kahverengi saç rengi, çok Bu sorunları önlemek, alerjik reaksiyonları çıkarılmamalıdır.
görünmek mümkündür. popülerdi ve üst sınıfın göstergesi niteliğinde sınırlamak için, kimyasal ürünleri müşteri (Bu bilgiler bilimsel bir tavsiye niteliği
idi. kullanmadan önce bir yama testi yapmak taşımayıp, sadece bilgilendirme amacına
‘’Ölene kadar 18 yaşında Zaman geçtikçe insanlar sonuçları ne olursa gerekir. yöneliktir).
kalabilirsiniz’’ şeklinde sloganlar olsun, iyi bir görünüm elde etmek için Bunun için, bu renk tonu ile hazırlanmış
çoğumuzu gülümsetse de, aşağı yukarı bunun daha fazla risk aldı ve saç boyama farklı az miktardaki boya, 48 saat önce deri
gerçek olduğunu kabul edebileceğimiz bazı katmanlarda gittikçe yayılan bir alışkanlığa üzerine doğrudan uygulanır. Tahriş oluşursa
örnekler de mevcuttur. dönüştü. kullanılmaması önerilir.
16. yüzyılda Avrupa’da soylu kadınlar, saç
Bütün bunlar nasıl başladı? renklerini açmak için, başlarına sürdükleri Saç Kırılması
bir karışımla gün ortasında saatlerce Kimyasallara aşırı maruz kalarak zarar
SAÇ BOYAMANIN VE SAÇ güneşte otururken şiddetli burun kanamaları görmüş saç, fazla işlenmiş kabul edilir.
BOYALARININ TARIHÇESI geçiriyorlardı. Bu kuru, kaba ve kırılgan bir saç dokusunun
Yazılı tarihe göre insanlar, Asurlulardan Aynı dönemlerde Osmanlı sarayında geçerli ortaya çıkışı ile sonuçlanır.
bu yana, en az 2700 yıldır saç rengini olan saç rengi, kuzguni siyahtı. Aşırı boyanması durumlarda, saç bu yüzden
değiştirmek için uğraşmaktadır. Bu süreçte bugün içerikleri bilinmeyen, garip tamamen parçalanabilecek kadar hasar
maddelerin de kullanıldığı oldu ve genellikle görebilir.
Antik zamanlarda saç boyamak, felaket içeren sonuçlara yol açtı. Bazı tedaviler mevcuttur ancak tek gerçek
farklı amaçlar için Ancak insanlar tamamen moda adına, daha çözüm, hasarlı saçın kesilmesi ve yeni saç
yapılabilmektedir; iyi bir görünüm adına, sonuçları net olmayan büyüyene kadar kimyasalların kullanımını
• Kırlaşan saçları, boyayarak daha genç ve tehlikeli kimyasallar kullanmaya devam durdurulması şeklindedir.
güçlü görünmek, ettiler.
• Kırlaşan kısmı boyamak suretiyle, kendi 19. yüzyılın başlarında, her iki cinste; Ciltte Renk Değişikliğinin Oluşumu
görsel bütünlüğünü sağlamak, “gümüş nitrat” adlı bir kimyasal ile saçlarını Saç boyaları, deri ve tırnaklar üzerinde tıpkı
• Kalabalığın arasından sıyrılmak, insanlar boyamıştır. saç keratini proteinine benzer tipte bir etki
arasında farklı ve göz alıcı bir saç rengi ile Koyu sarı ve siyah saç daima tercih edilmiş yapabilir ve saçı boyadığı gibi tırnakları ve
dikkat çekmek, ve kırmızı renkli saç bu dönemde gülünç deriyi de boyayabilir.
• Daha soylu ve yönetici sınıfa ait olduğunu kabul edilmiştir. Bu durum koyu saç renklerine ve kuru cilde
belirtmek, sahip kişilerde daha sıklıkla görülür.
• Özel bir amaçla bir araya toplanmış, bir SAÇ BOYASININ KEŞFI
kabile, bir çete veya bir kliğin parçası 1800’lerde, kimyagerler tarafından para- ISTENMEYEN SONUÇLAR
olmak, fenilenediamin (DSD) olarak adlandırılan Çeşitli faktörler, boyama işleminin ardından
• Savaş için, karşıyı şaşırtıp, korkutmak bir madde bulundu ve bu bileşiğin sentetik saç renginin son halini etkiler.
suretiyle üstünlük sağlamak, vs. boya olarak kullanılabileceği keşfedildi. Aynı Boyama işleminden sonra, metabolizma
Asurlular zamanında krallar; saçlarını ve zamanda, saç ağartılması için diğer kimyasal tahmin edilemeyecek tepkiler verebilir.
sakallarını siyah yapmak ya da kumral bir ile karşılaştırıldığında, hidrojen peroksitin Saç üzerindeki bir plastik katman boya